Stowarzyszenia Romów w Polsce z dnia 2 marca 2023 r. 

w sprawie uzyskania przez Wójta Gminy Łącko kolejnej pomocy z rządowego Programu romskiego

W dniu 14 lipca 2022 r. na stronie: https://sadeczanin.info/wiadomosci-telewizja/jestesmy-od-tego-zeby-pomagac-nie-utrzymywac-wojt-lacka-o-osadzie-romow, ukazała się rozmowa w redakcji lokalnej telewizji z Janem Dziedziną Wójtem Gminy Łącko, zatytułowana „Jesteśmy od tego, żeby pomagać, a nie utrzymywać. Wójt Łącka o osadzie Romów”

Wójt stwierdził wówczas:

• „wciąż trudno jest o odpowiedzialne podejście obu stron w próbach rozwiązania trudnych spraw związanych z funkcjonowaniem osady”;

• „mówimy o państwie prawa. Jeśli mamy sytuację, w której ktoś dokonuje samowoli budowlanej i jest traktowane to jako sprzeczne z prawem, a jego karnacja jest jaśniejsza, a w drugiej sytuacji mamy szukać usprawiedliwienia, tylko dlatego, że kogoś karnacja jest ciemniejsza, to ja się z tym nie zgadzam jako wójt i obywatel tego kraju”;

• „Ludzie zaciągali kredyty na budowę i zakup mieszkań. Zaciskają zęby, są kowalami własnego losu. Ponoszą koszt po to, by oni i ich dzieci mieli gdzie mieszkać. W takiej sytuacji z całym szacunkiem dla mniejszości, ale zaczyna to delikatnie zalatywać dyskryminacją większości”:

• „Nie chodzi o nadzwyczajne traktowanie, ale nie chodzi też o to, że mamy kogoś utrzymywać. Dla zobrazowania 3 procent społeczności romskiej w 17-tysięcznej populacji gminy Łącko konsumuje blisko 25% środków wydatkowanych przez gminę Łącko na pomoc społeczną. Mam nadzieję, że widzowie „Sądeczanina” zgodzą się, że zaburzenie proporcji jest drastyczne”. 

   

W dniu 21 lipca 2022 r. nasze Stowarzyszenie opublikowało oświadczenie odnoszące się do wypowiedzi Wójta. Oceniając wskazane fragmenty zauważyliśmy, że świadczą o jego pozornej bezradności wobec problemów związanych z zamieszkiwaniem jego Gminy przez obywateli polskich pochodzenia romskiego, w szczególności z ponoszeniem na nie kosztów przez Gminę. Według Wójta zamieszkiwanie mniejszości romskiej na jego terenie to tylko kłopoty i wydatki publicznego grosza.

Była to wypowiedź dziwna, gdyż funkcjonujące przepisy prawa pozwalały Wójtowi na rozwiązanie wskazanych przez niego problemów poprzez pozyskanie od władz państwowych pomocy logistycznej oraz niezbędnych środków finansowych. 

Postanowiliśmy więc sprawdzić, gdzie leży prawda. Okazało się, że wbrew tej wypowiedzi Wójt Gminy Łącko pozyskuje z Programu romskiego na różne potrzeby swojej Gminy, w tym także mniejszości romskiej bardzo dużo środków. Okazało się, że zamieszkiwanie Gminy przez Romów to nie tylko wydatki, ale także spore korzyści. Ale o tym Wójt się nawet nie zająknął. Jednocześnie zauważyliśmy, że pomoc społeczna na rzecz rodzin romskich obciążająca - wg Wójta - rzekomo Gminę realizowana jest nie ze środków gminnych a z budżetu państwa. 

W wyniku analizy podziału dotacji MSWiA w ramach tzw, Programu romskiego stwierdziliśmy, że w 2021 r. Wójt otrzymał na swoich Romów, czyli mieszkańców „o ciemniejszej karnacji” na 11 wnioskowanych zadań kwotę 1 670 000 zł, zaś w 2022 r. również na 11 zadań 820 000 zł, czyli łącznie za dwa lata 2 490 000 zł. Dotacja nie dotyczyła tylko Romów, ale także ogólnych potrzeb Gminy jak np. doposażenie obiektu sportowego, zatrudnienie w Gminie dodatkowego pracownika, wspieranie kultury fizycznej w Gminie, zakup samochodu gaśniczego, budowa sali gimnastycznej. Sięgając do początków Programu romskiego tj. do 2001 r. stwierdziliśmy, że w okresie 2001 – 2022 (bez 2014 r.- brak danych) Gmina Łącko pozyskała ponad 11,2 mln zł. Zadaliśmy więc Wójtowi publicznie pytanie, kto kogo utrzymuje? Dlaczego za tak duże środki nie nastąpiła przez 23 lat istotna zmiana w sytuacji lokalnych Romów?

W ostatnim czasie ukazała się decyzja MSWiA w sprawie podziału dotacji w ramach Programu romskiego na 2023 r. I co w niej czytamy. Gmina Łącko oczywiście jak co roku wystąpiła z wieloma wnioskami o przedmiotową dotację, chyba najwięcej spośród wszystkich gmin w Polsce. Są to wnioski rozpatrzone przez MSWiA w poz. 102 do 122. Na 21 złożonych wniosków aż 15 zostało rozpatrzonych pozytywnie na łączną kwotę 837 000 zł. Wiele spośród przyznanych dotacji pomniejsza obowiązki finansowe Gminy jak np. zatrudnienie w Gminie 3 aż trzech pracowników mających się zajmować mniejszością romską - asystenta społeczności romskiej, koordynatora ds. romskich oraz asystenta romskiego, zorganizowanie konferencji pracowników ośrodków pomocy społecznej (44 700 zł!), dowóz dzieci do i ze szkoły, budowa parkingu przy szkole. Nie wiadomo dlaczego na asystenta romskiego środki przydzielono środki, skoro stanowisko zaliczane jest do kadry szkolnej i opłacane przez MEN, jak każdy pracownik szkoły.

Postawa Wójta przedstawiona w dniu 14 lipca 2022 r. w wywiadzie dla lokalnej telewizji jest więc dwuznaczna i nie uległa zmianie. Z jednej strony sprawnie ściąga do swojej Gminy duże środki z Programu romskiego, zaś z drugiej strony w stosunku do mieszkańców „z ciemniejszą karnacją” zachowuje się – delikatnie mówiąc – stygmatyzująco traktując ich jako zło konieczne, ale też finansowo bardzo pożyteczne. 

Z artykułu tygodnika ,,Polityka” z dnia 17 sierpnia 2021r dowiedzieliśmy się, że w dniu 20 lipca 2021r. zebrała się sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych na posiedzeniu której omawiano sytuację romskiej osady Maszkowice w gminie Łącko. W trakcie posiedzenia romscy działacze społeczni ostrzegali przed narastającym wśród nie romskich mieszkańców Maszkowic zjawisk atyromskich. Znów dostało się Wójtowi, ale nie było komu odpowiedzieć, ponieważ wyszedł on z sali posiedzeń w trakcie dyskusji. Dzięki temu uniknął odpowiedzi na niewygodne pytania.

Pytamy więc dlaczego władze publiczne tj. MSWiA finansują od 23 lat działania gminy Łącko, które nic nie zmieniają a wręcz petryfikują istniejący patologiczny stan wzmagając w ten sposób wśród pozostałych mieszkańców gminy antyromskie nastroje.

Roman Kwiatkowski

Prezes Zarządu Stowarzyszenia